soru  |
cevap |
Ile krwi krąży w naczyniach krwionośnych dorosłego człowieka? öğrenmeye başla
|
|
|
|
|
Jakie funkcje w organizmie człowieka spełnia krew? öğrenmeye başla
|
|
1) Dostarcza tlen i substancje odżywcze do wszystkich komórek organizmu. 2) Odbiera z komórek dwutlenek węgla i inne, zbędne produkty przemiany materii. 3) Transportuje związki regulujące pracę organizmu. 4) Bierze udział w regulacji temperatury ciała oraz ilości wody i soli mineralnych. 5) Zwalcza czynniki chorobotwórcze.
|
|
|
|
öğrenmeye başla
|
|
Około 46% krwi stanowią elementy morfotyczne: erytrocyty, leukocyty i płytki krwi. Pozostałą objętość zajmuje osocze.
|
|
|
|
öğrenmeye başla
|
|
Głównym składnikiem osocza jest woda. Są w niej rozpuszczone liczne związki transportowane przez osocze, m.in. dwutlenek węgla, hormony, substancje odżywcze i sole mineralne.
|
|
|
Czym charakteryzują się czerwone krwinki krwi, czyli erytrocyty? öğrenmeye başla
|
|
1) Nie mają jądra komórkowego. 2) Kształtem przypominają spłaszczone krążki. 3) Powstają w szpiku kostnym czerwonym i żyją ok. 4 miesięcy. Następnie umierają i są rozkładane w śledzionie oraz w wątrobie. Natychmiast zastępują je nowe komórki.
|
|
|
Ile erytrocytów znajduje się w jednym milimetrze sześciennym krwi człowieka? öğrenmeye başla
|
|
4-6,5 mln erytrocytów. Ich liczba jest większa u mężczyzn niż u kobiet.
|
|
|
|
öğrenmeye başla
|
|
Jest to czerwony barwnik, który znajduje się w erytrocytach. Jest to białko, które ma zdolność przyłączania tlenu. Dzięki hemoglobinie erytrocyty mogą transportować tlen do wszystkich komórek organizmu.
|
|
|
Czym charakteryzują się krwinki białe, czyli leukocyty? öğrenmeye başla
|
|
1) Mają jądro komórkowe oraz zdolność ruchu. 2) Niszczą drobnoustroje chorobotwórcze. 3) Część leukocytów wytwarza specjalne białka, tzw. przeciwciała, które biorą udział w zwalczaniu czynników chorobotwórczych. 4) W jednym milimetrze sześciennym krwi może być ich 4-10 tys.
|
|
|
Czym charakteryzują się płytki krwi? öğrenmeye başla
|
|
1) Odpowiadają za proces krzepnięcia krwi. 2) Są to najmniejsze spośród elementów morfotycznych. 3) Nie mają jądra komórkowego ani zdolności ruchu. 4) W jednym milimetrze sześciennym krwi może znajdować się 150-400 tys. płytek krwi.
|
|
|
Jakie można wyróżnić cztery główne grupy krwi? öğrenmeye başla
|
|
|
|
|
Na jakiej podstawie wyodrębniono główne grupy krwi? öğrenmeye başla
|
|
Wyodrębniono je na podstawie obecności lub braku na powierzchni erytrocytów specyficznych cząsteczek, zwanych antygenami.
|
|
|
|
öğrenmeye başla
|
|
Antygen to każda substancja, która wywołuje swoistą reakcję obronną organizmu, zwłaszcza cząsteczka występująca na powierzchni komórek, dzięki której organizm odróżnia własne komórki od obcych (tzw. antygen powierzchniowy).
|
|
|
Jaka jest zależność występowania danej grupy krwi od antygenu występującego na powierzchni erytrocytów? öğrenmeye başla
|
|
Osoba, która ma na powierzchni erytrocytów antygen A, ma grupę krwi, A. Antygen B – grupę krwi B. Antygen A i B – grupę krwi AB. Jeśli nie ma żadnego z tych antygenów – grupa 0.
|
|
|
Jak oznacza się krew osób z obecnym na powierzchni ich erytrocytów czynnikiem Rh? öğrenmeye başla
|
|
Ich krew oznacza się jako Rh+. Jeśli czynnik ten nie występuje, krew ma oznaczenie Rh-.
|
|
|
Na czym polega proces krzepnięcia krwi? öğrenmeye başla
|
|
Kiedy naczynie krwionośne zostanie uszkodzone, krew wypływa przez ranę. Aby ograniczyć jej utratę i ułatwić regenerację naczynia, w miejscu zranienia powstaje skrzep. Tworzą go płytki krwi i rozpuszczone w osoczu białko – fibrynogen.
|
|
|
Jakie są kolejne etapy procesu krzepnięcia krwi. öğrenmeye başla
|
|
1) Płytki krwi przyklejają się do brzegów rany i zmniejszają wielkość uszkodzenia. 2) Płytki krwi wydzielają substancję, dzięki której fibrynogen zmienia się w fibrynę. Włókna fibryny tworzą gęstą sieć zatrzymującą komórki krwi. 3) Sieć włókien fibryny wzmacnia się i twardnieje, tworząc skrzep, który wypełnia ubytek w ścianie naczynia i zapoczątkowuje gojenie się rany.
|
|
|
Na czym polega transfuzja krwi? öğrenmeye başla
|
|
Transfuzja krwi polega na przetoczeniu krwi lub jej elementów pochodzących od jednej osoby (dawcy) drugiej osobie, która jej potrzebuje (biorcy). Krew dawcy i biorcy muszą mieć zgodną grupę, ponieważ w osoczu znajdują się przeciwciała, które powodują zlepianie się erytrocytów innej grupy krwi niż własna. Powikłania z tym związane mogą prowadzić do śmierci biorcy. Przed wykonaniem transfuzji należy też sprawdzić, czy w krwi występuje czynnik Rh.
|
|
|
Kim są honorowi dawcy krwi? öğrenmeye başla
|
|
To osoby, które regularnie oddają krew do tzw. banków krwi. Od dawcy pobiera się jednorazowo 450 ml krwi, czyli ok. 10% jej objętości. Organizm uzupełnia jej braki w ciągu 2-3 tygodni.
|
|
|
Na czym polega konflikt serologiczny? öğrenmeye başla
|
|
Sytuację, w której przeciwciała z krwi matki atakują krwinki płodu, nazywamy konfliktem serologicznym. Prowadzi ona do chorób krwi dziecka. Jest też przyczyną wielu poronień. Aby nie dopuścić do konfliktu serologicznego, kobietom w ciąży podaje się odpowiednie leki.
|
|
|
Kiedy może dojść do konfliktu serologicznego? öğrenmeye başla
|
|
Do konfliktu serologicznego może dojść, gdy przyszła matka ma grupę krwi Rh-, a ojciec Rh+. Jeśli dziecko odziedziczy grupę krwi po ojcu i podczas porodu jego krew wniknie do krwiobiegu matki, w organizmie kobiety powstaną przeciwciała. Mogą one stanowić zagrożenie podczas następnej ciąży, jeśli kolejne dziecko odziedziczy grupę krwi po ojcu.
|
|
|
