dziedziczenie beztestamentowe parte due

dziedziczenie wg. nowel justyniańskich:

1. zstępni (descendenci) 2. wstępni (ascendenci) 3. rodzeństwo rodzone i rodzeństwo przyrodnie 4. krewni kognacyjni bez ograniczenia stopnia (bliższego stopnia wykluczali krewnych dalszego stopnia)

justyniański porządek dziedziczenia nie obejmował dziedziczenia

małżonków (prawdopodobnie dalej dziedziczyli po sobie wg. edyktu pretorskiego)

kwartę ubogiej wdowy przyznał

Justynian

kwarta ubogiej wdowy

uboga wdowa posiadała prawo do czwartej części spadku po mężu

delatio hereditatis

powołanie do spadku

dziedzice konieczni (heredes necessarii)

sui heredes, nabywali spadek bez jakiejkolwiek czynności

dziedzice postronni (heredes extraneri, heredes voluntarii)

aby nabyć spadek musieli wyrazić swoją wolę

sposoby wyrażenia woli przyjęcia spadku

1. cretio 2. pro herede gestio (działanie za spadkobiercę) 3. nuda voluntate

cretio

najstarsze formalne oświadczenie dziedzica o przyjęciu spadku

pro herede gestio (działanie za spadkobiercę)

występowanie w roli dziedzica np. przez wypłatę zapisów

nuda voluntate

jakiekolwiek nieformalne oświadczenie woli o przyjęciu spadku

w prawie pretorskim nabycie spadku

wszyscy musieli prosić pretora o wprowadzenie ich w posiadanie majątku, a więc dokonać oświadczenia woli w ciągu 100 dni (parentes i liberi w ciągu roku)

transmisja

prawo przyjęcia spadku (w określonym terminie) nie przez samego powołanego ale przez jego spadkobierców

każdy spadkobierca mógł po przyjęciu spadku

sprzedać go

dobrodziejstwo powstrzymania się od nabycia spadku

jeśli sui heredes jeszcze nie zaczęli zajmować się majątkiem spadkowym

separatio bonorum

przysługiwała niewolnikowi, możliwość oddzielenia majątków, ograniczając jego odpowiedzialność za długi spadkowe jedynie do spadku

beneficium separationis bonorum

przysługiwało wierzycielom spadkowym

dobrodzejstwo inwentarza

dziedzic mógł w określonej formie sporządzić inwentarz rzeczy spadkowych. Odpowiadał wówczas za długi spadkowe tylko do wysokości zinwentaryzowanego majątku spadkowego.

prawo przyrostu

jeśli któryś z współdziedziców odpadł i nie miał substytuta albo nie dochodziło do transmisji to uprawnienia pozostałych dziedziców automatycznie powiększały się

hereditas petitio

skarga, która służyła do ochrony praw dziedzica

possessor pro herede

ten kto rościł sobie prawo do spadku

possessor pro possessore

ten kto nie rościł sobie prawa do spadku, ale kwestionował uprawnienie powoda

hereditas petitio mógł wnosić tylko

heres, czyli dziedzic prawa cywilnego

dziedzic prawa pretorskiego był chroniony za pośrednictwem specjalnego interdyktu

interdictum quorum bonorum