filo

1. Scharakteryzuj przedmiot zainteresowań filozofii podmiotu oraz wymień dwóch przedstawicieli.

d

2. Scharakteryzuj przedmiot zainteresowań filozofii przedmiotu oraz wymień dwóch przedstawicieli.

Odpowiedź:

3. Scharakteryzuj paradygmat lingwistyczny oraz wymień dwóch przedstawicieli.

Odpowiedź:

4. Podaj definicję pojęcia „zdanie”.

Zdanie jest to językowy znak sądu.

5. Podaj klasyczną definicję prawdy.

Prawda jest to zgodność myśli z rzeczywistością./ Prawda jest to zgodność intelektu z rzeczywistością./ Veritas est adaequatio rei et intellectus.

6. Czym jest asercja sądu?

Asercja jest to uznanie sądu./ Podstawowy moment każdego sądu, polegający na stwierdzeniu zachodzenia (afirmacja) lub nie zachodzenia (negacja) czegoś.

7. Na czym powinna opierać się nauka według Imannuela Kanta.

Nauka powinna opierać się na sądach syntetycznych a prioriskonfrontowanych z doświadczeniem.

8. Czym jest sąd a priori.

Jest to sąd niezależny od doświadczenia./ Sądy a priori, czyli takie, które są niezależne od doświadczenia – mają swe źródło w umyśle

9. Czym jest sąd a posteriori.

Jest to sąd zależny od doświadczenia./ Sądy a posteriori, czyli takie, które można wywieść z doświadczenia.

11. Czym jest sąd syntetyczne?

Wzbogacają o nową informację, zdanie, w którym treść orzecznika wykracza poza treść podmiotu./Sądy analityczne poszerzają naszą wiedzę/Sądy syntetyczne, czyli takie, których orzeczenie wykracza poza podmiot – które rozszerzają naszą wiedzę

12. Na czym polega idealizm Platona?

Idealizm Platona polega na tym, że istnieje świat idei, a w świecie zmysłowym istnieją niedoskonałe przedmioty powstałe na podstawie ich obrazu. Świat zmysłowy jest niedoskonałym odbiciem świata idei.

13. Na czym polega realizm arystotelesowski?

Arystoteles uznał istnienie form ogólnych, ale ich istnienie nie było niezależne i samoistne, ale związane z istnieniem konkretnych rzeczy. Jego stanowisko zapoczątkowało realizm umiarkowany.

14. Czym są wrażenia.

Wrażenia są to żywe, aktualne doznania zmysłowe, które są na dane, kiedy słyszymy, widzimy itd./ Wrażenie to doświadczenie polegające na uświadomieniu sobie rzeczy (barwa np. jest daną zmysłową a nie wrażeniem)

16. Czym jest racjonalizm?

Racjonalizm polega na oparciu się na rozumie, a deprecjacji doznań zmysłowych.

19. Czym jest spostrzeżenie?

akt lub rezultat aktu bezpośredniego naocznego (zmysłowo- intelektualnego) poznawczego ujęcia czegoś jednostkowego jako istniejącego w trakcie spełniania tego aktu.

20. Czym są dane zmysłowe

Dane zmysłowe to rzeczy, które bezpośrednio poznajemy we wrażeniach (np. barwy, dźwięki).

21. Scharakteryzuj poglądy Berkeleya dotyczące materii

przedmioty naszych zmysłów nie istnieją, nie ma czegoś takiego jak materia. Świat składa się z umysłów i doznawanych idei.

23. Podaj uniwersum obiektów w teorii Meinonga.

wg Meinonga istnieje wszystko, co jest możliwe do pomyślenia, a nawet przedmioty sprzeczne np. kwadratowe koła.

24. Czym jest ogląd ejdetyczny?

odnosi się do tego co istotne (czyli do istoty samej w sobie) według fenomenologów jest on bezpośrednim, naocznym (oglądowym) ujęciem poznawczym istoty rzeczy.

25. Czym jest epistemologia?

nauka o poznaniu, zajmująca się teorią poznania, problemem prawdy, źródeł granic poznania oraz charakterem wiedzy.

26. Czym jest fundacjonalizm (fundamentalizm)

istnieją przekonania bazowe, na których można oprzeć (i wywieść) całą naszą wiedzę.

27. Czym jest koherentyzm?

odrzucenie przekonań bazowych i w zamian za nie założenie wzajemnie wspierających się przekonań. Prawda polega na zgodności między tymi przekonaniami.

29. Czym jest eksternalizm?

nie mamy dostępu do racji przekonań. pogląd w epistemologii dotyczący wiedzy, według którego podmiot posiadający wiedzę nie musi być świadomy racji uzasadnienia jej

31. Czym są pojęcia?

Pojęcia są to akty rozumienia.

32. Jaki jest sens zdania pytajnego?

Sensem zdania pytajnego jest problem.

33. Czym różnią się nazwy indywiduowe od generalnych?

indywiduowe - nie maja przypisanego znaczenia, generalne - mają znaczenie o ile przedmiot spełnia dane warunki

34. Co to jest znaczenie?

sposób rozumienia nazwy

35. Co to ogólna nazwa?

nazwa posiadająca wiele desygnatów

36. Czym jest desygnat?

przedmiot, osoba lub zjawisko, do których odnosi się dana nazwa

37. Czym jest nazwa pusta?

nie odnoszą się do niej żadne desygnaty.

38. Czym jest nazwa jednostkowa?

nazwa, która posiada tylko jeden desygnat.np. obecny prezydent

39. Czym jest oznaczanie?

nie mylić ze znaczeniem. relacja między nazwą a jej desygnatem

także jakakolwiek relacja między znakiem a tym, do czego znak ten się odnosi.

także jakakolwiek relacja między znakiem a tym, do czego znak ten się odnosi.

40. Czym jest zakres nazwy?

zakresem nazwy jest zbiór desygnatów.

41. Co to są sztywne desygnatory?

w logice modalnej termin, który desygnuje (odnosi się do, wyróżnia) ten sam obiekt we wszystkich możliwych światach, w których ten obiekt istnieje. Wyrażenie to zdefiniował po raz pierwszy Saul Kripke. Takie nazwy, które mają te same desygnaty np. H2O

42. Czym jest treść nazwy?

zbiór cech, które muszą wspólnie posiadać desygnaty.

43. Czym jest nazwa wyraźna?

ma określoną treść. Moge rozstrzygnąć czy dana rzecz jest jej desygnatem.

44. Czym jest nazwa niewyraźna?

trudno dojść do tego, co jest jej desygnatem. Nie wyraźnie określonej treści.

45. Czym jest nazwa ostra?

da się określić zakres nazwy (czyli zbiór desygnatów)

46. Czy jest nazwa nieostra?

nie da się określić zakresu nazwy

47. Czym jest rozumowanie?

jest to czynność umysłowa polegająca na tym, że na podstawie przesłanek wyprowadzamy wniosek

50. Na czym polega pragmatyczna koncepcja prawdy?

Koncepcja pragmatyczna: prawdziwe są te zdania, które są użyteczne.: (Twórcą pragmatyzmu jest W. James).

51. Wyjaśnij pojęcie aksjologia.

Dział filozofii, ogólna teoria wartości, nauka o wartościach, wieloaspektowe rozważania teoretyczne dotyczące pojęcia wartości

52. Wyjaśnij pojęcie estetyka.

Dyscyplina filozoficzna zajmująca się nauką o pięknie. /ogólna teoria sztuki badająca treść i formy dzieł artystycznych. /ESTETYKA nauka o poznaniu sztuki i jej wytworów

teoria twórczości artystycznej i wartości piękna przyrody. Geneza. Termin „estetyka” (aesthetica) wprowadził A. Baumgarten (źródło definicji internetowa encyklopedia: Polskiego Towarzystwa Tomasza z Akwinu)

teoria twórczości artystycznej i wartości piękna przyrody. Geneza. Termin „estetyka” (aesthetica) wprowadził A. Baumgarten (źródło definicji internetowa encyklopedia: Polskiego Towarzystwa Tomasza z Akwinu)

57. Czym jest aksjomat?

założenie, czyli bazowe zdanie nie dowodzone w jakiejś nauce, a zwł. w teorii dedukcyjnej.(źródło definicji: internetowa encyklopedia Polskiego Towarzystwa Tomasza z Akwinu)

58. Czym jest resentyment?

Pojęcie filozoficzne, oznaczające zjawisko tworzenia iluzorycznych wartości i ocen jako rekompensaty własnych niemocy i ograniczeń. Teorię resentymentu sformułował niemiecki filozof Fryderyk Nietzsche.

60. Czym jest realizm epistemologiczny?

Realizm epistemologiczny to doktryna zakładająca istnienie przedmiotu poznania, niezależnie od aktów poznawczych

61. Czym jest antyrealizm epistemologiczny?

Przeciwieństwo realizmu epistemologicznego. Przekonanie, że świat zewnętrzny niezależny od podmiotu poznającego nie istnieje, a przynajmniej jest zupełnie inny niż podmiotowi poznającemu się wydaje.

62. Wyjaśnij na czym polega filozofia procesu.

nurt filozofii współczesnej (głównie USA), przyjmujący, że przyroda składa się ze zdarzeń. A.N. Whitehead, Ch. Hartshorne.

63. Podaj 4 przyczyny wg Arystotelesa, konieczne do zaistnienia rzeczy.

przyczyna materialna – rzecz powstaje z materii

przyczyna formalna – powstaje przez ukształtowanie materii przez formy

przyczyna formalna – powstaje przez ukształtowanie materii przez formy

przyczyna sprawcza – powstanie rzeczy musi być określone przez czynnik działający uprzednio

przyczyna sprawcza – powstanie rzeczy musi być określone przez czynnik działający uprzednio

przyczyna celowa – powstanie rzeczy musi służyć pewnemu celowi.

przyczyna celowa – powstanie rzeczy musi służyć pewnemu celowi.

64. Czym jest epoché?

Oznacza wstrzymanie lub moment wstrzymania sądu co do sposobu istnienia świata, czasowe wzięcie w nawias pewności co do przekonań i założeń. / Zawieszenie sądu

65. Czym jest hermeneutyka?

Sztuka i teoria tłumaczenia, wykładania, interpretacji i wyjaśniania sensu tekstów, zwł. tych o szczególnym, ogólnokulturowym znaczeniu. M. H.-G. Gadamer, Paul Ricoeur

67. Jak brzmi maksyma św. Augustyna z Hippony, będąca efektem prób odparcia argumentów sceptyków? (z wykładu 24.10.2017r.)

Dubito ergo sum./Wątpię, więc jestem.

69. Czym jest ontologia?(z wykładu 24.10.2017r.) teoria bytu jako bytu

/ Podstawowy dział filozofii starający się badać strukturę rzeczywistości i zajmujący się problematyką związaną z pojęciami bytu, istoty, istnienia i jego sposobów, przedmiotu i jego własności

70. Czym są qualia? (z wykładu 12.2017r.)

Jakości danych zmysłowych/odczuwalne lub zjawiskowe jakości, związane z doświadczeniami zmysłowymi, np. słyszeniem dźwięków, odczuwaniem bólu, odbieraniem barw. Qualia są własnościami doświadczeń zmysłowych

71. Czym jest Haecceitas? (z wykładu 12.2017r.)

Bycie "tym oto", zasada jednostkowienia. / Termin pochodzący z filozofii Dunsa Szkota, oznaczający zasadę jednostkowienia, czyli to, co czyni każde konkretne indywiduum akurat tym indywiduum, którym to indywiduum jest, konkretną rzeczą czy osobą.

72. Czym jest iluminacja w filozofii?

określenie poznania prawd wiecznych przez wewnętrzne oświecenie.

73. Podaj definicję słowa inteligibilny.

w odniesieniu do bytu: racjonalny, logiczny i dlatego poddający się poznawaniu

74. Czym jest noeza?

intuicja intelektualna. W znaczeniu ogólnym: bezpośredni wgląd w stan rzeczy.

75. Czym jest dedukcja?

Rodzaj rozumowania logicznego, mającego na celu dojście do określonego wniosku na podstawie założonego wcześniej zbioru przesłanek

76. Czym jest paradygmat?

zbiór założeń, pojęć, teorii tworzący podstawę danej nauki.

77. Czym jest sceptycyzm metodyczny?

Odmiana sceptycyzmu polegająca na kwestionowaniu i wątpieniu w poszczególne twierdzenia w celu dotarcia do twierdzeń bardziej pewnych. Metoda uzyskiwania poznania Kartezjusza

78. Czym jest akt lokucyjny?

Sam akt wypowiadania

79. Czym jest akt illlokucyjny?

Akt przekazywania informacji drugiej osobie, intencjonalność wypowiedzi.

80. Czym jest akt perlokucyjny?

Akt, w którym mowa wpływa na drugą osobę

81. Na czym polega agnostycyzm?

Pogląd filozoficzny, według którego obecnie niemożliwe jest całkowite poznanie rzeczywistości

82. Na czym polega dogmatyzm w epistemologii?

w znaczeniu filozoficznym pogląd funkcjonujący w teorii poznania (epistemologii), wg którego prawda istnieje i jest poznawalna, a dokładnie: poznawalna jest prawdziwość poznania lub poznawalne jest ogólne kryterium (sprawdzian) jego prawdziwości

84. Na czym polega nominalizm pojęciowy?

pogląd filozoficzny, sformułowany w średniowiecznym sporze o uniwersalia, odmawiający realnego (to znaczy poza umysłem i poza mową ludzką) istnienia pojęciom ogólnym (uniwersaliom), uznający je za nazwy, służące jedynie komunikacji językowej

85. Na czym polega realizm pojęciowy?

stanowisko filozoficzne, uznające realne istnienie pojęć ogólnych.

87. Na czym polega relatywizm?

stanowisko głoszące, że prawda jest zmienna, stopniowalna i że zależy od tego, kto coś twierdzi i w jakich okolicznościach

89. Na czym polega intencjonalność poznania?

Oznacza to, że świadomość jest celowo ukierunkowanym aktem.

95. Co to noumen?

To co poznawane, domniemane, czysto myślowo, a niedostępne doświadczeniu.

96. Podaj treść imperatywu kategorycznego Kanta

Postępuj tylko wedle takiej maksymy, co do której mógłbyś jednocześnie chcieć, aby stała się ona prawem powszechnym

98. Czym się różnią zdania rozstrzygające od definiujących?

Zdania rozstrzygające to te, na które można odpowiedzieć tak albo nie. Definiujące natomiast doprecyzowują podmiot. (dodają mu cechy)

99. wymień 3 rodzaje pojęć wg Kartezjusza

a) wrodzone - czyli urodzone razem z nami (np. przedstawienie Boga) b) nabyte - przychodzące z zewnątrz (np. przedstawienie słońca) c) skonstruowane - utworzone przez nas samych (np. przedstawienie hipogryfa).

100. Czym jest prezentacjonizm?

stanowisko epistemologiczne, według którego podmiot w bezpośrednim poznaniu przedmiotu ma do czynienia z nim samym, a nie z jego reprezentacją.