part two of załatawianie sporów międzynarodowych

pierwszym sądem międzynarodowym o znaczeniu światowym był

Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej

po II wojnie światowej Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej został zastąpiony

Międzynarodowym Trybunałem Sprawiedliwości

międzynarodowy trybunał sprawiedliwości rozpoczął działalność w

1946

międzynarodowy trybunał sprawiedliwości jest

jednym z głównych organów ONZ, główny organ sądowy Narodów Zjednoczonych

podstawami ustroju i działalności MTS jest

statut,

MTS funkcje

1. sądzenie i 2. wydawanie opinii doradczych

MTS opinie doradcze wydaje na żądanie

Zgromadzenia Ogólnego i Rady Bezpieczeństwa

MTS składa się z

15 sędziów

Polscy sędziowie MTS

prof. Winiarski, prof. Lachs

sędziowie MTS są wybierani na

9 letnią kadencję, z prawem ponownej wybieralności, co 3 lata następuje częściowe odnowienie składu (5 sędziów się zmienia)

sędziów MTS wybierają

Zgromadzenie Ogólne i Rada Bezpieczeństwa spośród kandydatów wyznaczonych przez tzw. grupy narodowe w Stałym Trybunale Arbitrażowym

sędziowie narodowi

ad hoc, w przypadku gdy państwo sprawy nie ma swojego przedstawiciela w MTS

sędziowie MTS korzystają z

przywilejów i immunitetów dyplomatycznych, ale tylko w przypadku gdy sprawują funkcje sędziowskie

MTS wybiera przewodniczącego i wiceprzewodniczącego na

3 lata

MTS powołuje sekretarza na

7 lat

obecnie prezesem jest

amerykanin Donoghue (donohiu)

kompetencja trybunału ranione personae

kto może być stroną w postępowaniu przez Trybunałem

stronami w postępowaniu spornym przed MTS mogą być tylko

państwa

kompetencja trybunału ratione materiae

jakie sprawy może rozstrzygać trybunał

podstawą kompetencji MTS jest

zgoda państw, nie może orzekać bez ich zgody

kompetencja nieobowiązkowa

gdy państwa zgadzają się na właściwość trybunału do orzekania w istniejącym sporze

kompetencja obowiązkowa

gdy państwa zgadzają się na poddanie trybunałowi przyszłych sporów

formy wyrażenia zgody na kompetencję trybunału

1. osądzenie jednego sporu, wyrażana ex post 2. na kompetencję Trybunau we wszystkich sporach w związku z interpretacją konkretnej umowy międzynarodowej, klauzula s. terze prawnym, klauzula f.

klauzula sądowa

postanowienie umowy przewidujące kompetencję trybunału w sprawach dotyczących konkretnej umowy międzynarodowej, np w Karcie

klauzula fakultatywna

postanowienie statutu trybunału przewidujące zgodę na wszystkie spory xd

zgoda ex post

zgoda na jeden określony spór, w zasadzie wyrażona w kompromisie

kompetencje trybunału w sporach które dotyczą

1. wykładni umowy międzynarodowej 2. każdej kwestii prawa międzynarodowego 3. istnienia faktu, który stanowiłby naruszenie zobowiązania międzynarodowego 4. rodzaju lub wysokości odszkodowania należnego za naruszenie zobowiązania międzynarodowego

oświadczenie, którego mocą państwo przyjmuje kompetencję Trybunału

może być warunkowe i czasowe

polska deklaracja przewiduje, że państwo uznaje jurysdykcję MTS poza

1. sporami powstałymi przed złożeniem deklaracji 2. dotyczących terytorium i granic 3. zanieczyszczenia środowiska 4. dotyczących wierzytelności lub długów zagraniczych

w razie sporu co do kompetencji zagadnienie to rozstrzyga

sam trybunał

trybunał zasadniczo

orzeka w pełnym składzie

do ukonstytuowania sądu potrzebne jest kworum

9 sędziów, sędziowie ad hoc się nie liczą

sąd (trybunał) może orzekać w składzie

izby

izby:

1. izba postępowania uproszczonego 2. izba specjalna dla określonej kategorii sporu, 3. izba ad hoc

przed izbą ad hoc

stron w praktyce decydują, których sędziów powołać w skład izby

strony są reprezentowane przed trybunałem przez

agentów

postępowanie przed trybunałem składa się z 2 części

pisemnej i ustnej

postępowanie pisemne

przesyłanie sądowi i stronom za pośrednictwem sekretarza sądu memoriału, kontrmemoriału i replik

postępowanie ustne

rozprawa, wysłuchanie przez sąd agentów, doradców, adwokatów

w razie równości głosów

przeważa głos przewodniczącego

każdy sędzia, jeśli wyrok nie jest jednomyślny może dołączyć swą

opinię odrębną

jeśli sędzia zgadza się do wyroku a nie do uzasadnienia może dołączyć

opinię indywidualną

wyrok trybunału wiąże strony lecz

tylko w danej sprawie

państwo zawsze może odwołać się do

Rady Bezpieczeństwa jeśli druga strona nie wykonuje zobowiązań ciążących na niej z mocy wyroku

w niektórych okolicznościach sąd może wydać

rewizję

wniosek o rewizję można złożyć tylko gdy

opiera się na wykryciu faktu, mającego decydujące znaczenie 2. w chwili wydania wyroku fakt ten nie był znany sądowi i stronie 3. wniosek został złożony najpóźniej w ciagu 6 Msc od wykrycia faktu 4. został złożony przed upływem 10 lat od wydania wyroku

Polska do tej pory

nie była stroną w żadnym sporze

międzynarodowy trybunał karny siedziba

Haga

Międzynarodowy trybunał karny został utworzony na podstawie

rzymskiego statutu z 98 (wszedł w życie 2002

jurysdykcja obejmuje spory popełnione po

2002

trybunał ma charakter

komplementarny w stosunku do sądów krajowych; postępowanie może być wszczęte gdy państwo nie wyraża woli pociągnięcia do odpowiedzialności sprawców zbrodni objętych jego jurysdykcją

jurysdykcja obejmuje 4 kategoria zbrodni:

1. ludobójstwo 2. zbrodnię przeciwko ludności 3. zbrodnie wojenne 4. zbrodnie agresji

zbrodnie objęte jurysdykcją MTK

nie ulegają przedawnieniu

w skład MTK wchodzi

18 sędziów, wybranych na 9 letnią kadencję spośród osób o wysokim poziomie moralnym, bezstronnych i uczciwych, wykwalifikowanych do najwyższych stanowisk sądowych

organy MTK:

prezydium, prokurator, sekretariat, wydział odwoławczy, orzekający, przygotowawczy

postępowanie sądowe w MTK odbywa się przed

izbą przygotowawczą

MTK może wymierzyć karę:

pozbawienia wolności, grzywnę, przepadek korzyści.

MTK posiada

osobowość prawną oraz "zdolność prawną..."

stronami statutu rzymskiego jest

132 państw, nie ma USA, Rosji i chin np.

Międzynarodowy trybunał prawa morza siedziba

Hamburg

w skład MTPM wchodzi

21 sędziów, wybranych przez państwa strony konwencji o prawie morza z 82

zadaniem MTPM jest

rozstrzyganie sporów dotyczących interpretacji bądź stosowania konwencji o prawie morza

środki odwetowe

retorsje, represalia i embargo, kiedyś blokada pokojowa

retorsje

państwo w odpowiedzi na sprzeczne z jego interesami czy nieprzyjazne działanie drugiego państwa odpowiada takimi samymi środkami, nie stanowi pogwałcenia prawa międzynarodowego (np. podniesienie opłat celnych)

represalia

odwet, jaki jedno państwo podejmuje w odpowiedzi na bezprawną działalność drugiego państwa, takimi samymi środkami, też bezprawnymi

blokada pokojowa

zamknięcie komunikacji z portami lub z wybrzeżem obcego państwa w czasie pokoju