POLITYKI UE

wyłączne kompetencje UE

unia celna, konkurencja, pieniężna, WPH, zasoby biolog.

kompetencje dzielone UE

rynek wew, polit społ, rolnictwo, rybołówstwo, środowisko, energia, transport, PWBIS, konsumenci

wspieranie/koordynacja działań UE

przemysł, kultura, turystyka, edukacja, zdrowie, administracja, ochrona ludności

pojedyczne sektor np. WPR, WPRyb, przemysł, transport, energia, zdrowie

polityka sektorowa

wiele sektorów np. klimat, zatrudnienie, środowisko, konsument, cyfryzacja

polityka horyzontalna

UE i p czł szanują i udzielają sobie wzajemnego wsparcia

zasada lojalnej współpracy

UE działa wyłącznie w granicach kompetencji przyznanych jej przez państwa członkowskie w traktatach, aby osiągnąć określone w nich cele

zasada przyznania

działania UE nie mogą wykraczać poza to, co jest konieczne do osiągnięcia celów traktatów, powinna działać w sposób najmniej inwazyjny

ZASADA PROPORCJONALNOŚCI

UE działa tylko wtedy, gdy cele/działania nie mogą byćosiągnięte przez p. czł, a mogą zostać osiągnięte na poziomie Unii (np. przy pandemii COVID-19)

ZASADA SUBSYDIARNOŚCI (pomocniczości)

instytucje UE (np. KE, RUE) projektują, czyli opracowują i formułują nowe polityki, strategie lub regulacje.

projekcja

poszczególne państwa członkowskie UE przyjmują i wdrażają unijne polityki, przepisy i regulacje na poziomie krajowym.

recepcja

mechanizm w prawie Unii Europejskiej, który pozwala państwu członkowskiemu UE nie uczestniczyć w określonej polityce UE

opt-out

warunki, które państwo członkowskie Unii Europejskiej musi spełnić, aby przyjąć wspólną walutę euro

kryteria konwergencji

p. czł uczą się od siebie, przyjmowanie wzorców i pewnych praktyk oraz wymiana informacji

otwarta metoda koordynacji

wpływa na państwa członkowskie – narzuca im normy, regulacje, standardy

top down, downloading

p. czł wpływają na polityki UE – ich interesy, doświadczenia czy rozwiązania krajowe są przenoszone na poziom unijny

bottom-up, uploading

transfer rozwiązań między p. czł w procesie komunikacyjnym, wzajemnego uczenia się

crossloading

produkty, które kontroluje UE?

produkty chem-farmac; pestycydy, surowce, broń

stawki celne uzgodnione z państwami trzecimi w ramach umów

cła konwencyjne

stawki celne ustalane 1stronnie przez UE, bez uzgodnienia z państwami trzecimi

cła autonomiczne

czy WPH ma stała protekcję celną

NIE

kiedy powstałą WPH?

1957

jaki organ UE odgrywa rolę w negocjacjach handlowych w WPH?

KE

Kiedy przyjęto Unię celną?

1968

sprzedaż produktów za granicę w cenie niższej od ceny osiąganej na rynku rodzimym

dumping

wsparcie finansowe udzielane przez państwa trzecie (spoza UE) swoim przedsiębiorstwom, co może zakłócać uczciwą konkurencję

subsydium

narzędzia polityki konkurencyjności

ustawy antymonopolowe, kary finans, eliminacja fuzji, znoszenie subwencji

przedsiębiorstwo ma tak silną pozycję rynkową, że może działać niezależnie od konkurentów, klientów i konsumentów

POZYCJA DOMINUJĄCA

Czy UE to największy producent żywności na świecie?

TAK

top producenci żywności

FR, DE, IT, ES, PL

Kiedy weszła w życie WPR?

ustanowiona w 1957, weszła w życie 1962

Czy WPR to polityka redystrybucyjna?

TAK

Filary WPR

I krótkookres. to dopłaty bezp, ekoprogramy (290mld EURO) a II to długookres. rozwój obsz wiejskich (88mld EURO)

dobrostan zwierząt

jakość życia zwierząt (wolne od bólu, zdrowe, odżywione etc.)

główny cel to zapewnienie zdrowszej i bardziej zrównoważonej żywności w UE


strategia od pola do stołu

Czy UE jest liderem rybołówstwa?

Nie, Chiny są

limity połowowe

ogólnie na jesieni, a w wodach głębinowych co 2 lata

niezamierzone złowienie ryb lub innych organizmów

przyłów

metoda połowu, polegająca na ciągnięciu przez dno morskie specjalnej sieci trałowej

TRAŁOWANIE DENNE

model rozwoju gospodarczego i społecznego, który zaspokaja potrzeby obecnego pokolenia

zrównoważony rozwój

to część połowu (ryby, skorupiaki i inne organizmy), która jest niezamierzenie złowiona i zostaje wyrzucona za burtę

odrzut

połowy na poziomie przekraczającym zdolności odnowy populacji ryb, co prowadzi do spadku biomasy stad i zagrożenia dla ich trwałości

przeławianie

maksymalna ilość ryb danego gatunku, jaka może zostać legalnie odłowiona; 


całkowity dopuszczalny połów TAC

top kraje z połowami ryb

ES, DN, FR, NL, IR

udział OZE w 2030 i 2040

2030 to 42,5, a w 2040 90%

konieczność rozważenia potencjalnych skutków danego działania przed jego podjęciem i wyciągnięcia odpowiednich wniosków

zasada prewencji

podjęcie działań zapobiegawczych zawsze wtedy, kiedy nie został dowiedziony brak negatywnych oddziaływań na środowisko

zasada przezorności/ostrożności

potencjalne szkody w środowisku (zanieczyszczenia) powinny być usuwane na najwcześniejszym możliwym etapie

zasada usuwania szkód u źródła

Wskaźnik efektywności środowiskowej top państwa

Estonia, Luksemburg, Niemcy, Francja (najgorzej Bułgaria)

EZŁ założenia

neutralność klimatyczna do 2050, redukcja CO2 o conajmniej 55% do 2030, transformacja energetyczna

instrument finansowy UE wspierający projekty związane z ochroną środowiska, przyrody i działania na rzecz klimatu, mający na celu wdrażanie unijnych dyrektyw i polityk środowiskowych

PROGRAM LIFE 2021-27

plan działań ustanawiający kierunki działań w zakresie ochrony lasów, promujący zrównoważone zarządzanie lasami

strategia leśna

fundusz mający na celu wsparcie regionów i pracowników, którzy doświadczają negatywnych skutków przejścia w kierunku gospodarki neutralnej pod wzg emisji gazów cieplarnianych

Fundusz Sprawiedliwej Transformacji

miara całkowitej emisji gazów cieplarnianych spowodowanej przez osobę, organizację, wydarzenie

ślad węglowy

proces przekształcania odpadów organicznych, takich jak resztki jedzenia, trawa

kompostowanie

koncepcja zakładająca harmonijny rozwój gospodarczy, społeczny i środowiskowy, gdzie potrzeby obecnego pokolenia (zasoby naturalne) są zaspokajane bez uszczerbku dla możliwości przyszłych pokoleń do zaspokajania ich potrzeb

zrównoważony rozwój

zasoby energetyczne, które mogą być odnawialne w krótkim czasie, w przeciwieństwie do paliw kopalnych (energia słoneczna, wiatrowa, wodna)

OZE

instrument finansowy UE stworzony w celu wsparcia działań zw. z adaptacją zmian klimatycznych i zmniejszania skutków tych zmian dla społeczeństw

społeczny fundusz klimatyczny

sytuacja, w której gospodarstwo domowe ma trudności z zaspokojeniem podstawowych potrzeb takich jak ogrzewanie, chłodzenie

ubóstwo energetyczne

proces dzielenia odpadów na kategorie

segregacja

plan mający na celu zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 55% do 2030 w porównaniu z poziomami z 1990

fit for 55

koncepcja dążąca do minimalizacji produkcji odpadów poprzez recykling, ponowne użycie, kompostowanie

zero waste

model gospodarczy, w którym produkty, materiały i zasoby są utrzymywane w obiegu tak długo, jak to możliwe, a odpady i zanieczyszczenia są zminimalizowane

gospodarka o obiegu zamkniętym

mechanizm rynkowy, w którym przedsiębiorstwa i organizacje mogą kupować i sprzedawać uprawnienia do emisji gazów cieplarnianych w celu osiągnięcia określonych limitów emisji

system handlu emisjami

instrument polityki klimatycznej, który wprowadza opłatę na importowane towary o wysokim składzie węglowym w celu wyrównania szans między producentami unijnymi, a zagranicznymi

graniczna opłata węglowa

kompleksowy plan UE ogłoszony przez KE w 2022 w celu uniezależnienia się od importu rosyjskich paliw

REPOWER EU

system klasyfikacji opracowany przez Unię Europejską, który określa, jakie rodzaje działalności gospodarczej mogą być uznane za „zrównoważone środowiskowo”

taksonomia UE

państwa za ATOMEM

FR, CZ, SL, HG, PL, RM, BL

państwa przeciw ATOMOWI

DE, AU, LX, DN

dokument strategiczny opracowany przez Komisję Europejską, który przedstawia wizję, cele i działania UE w zakresie polityki transportowej

biała księga transportu

o ile redukcja emisji CO2 do 2050?

o 60%

linia kolejowa PL-Litwa-Łotwa-Estonia-Finladnia

Rail Baltica

droga szybkiego ruchu GR-BU-RM-HG-SL-PL-LT

Via Carpatia

średni wiek samochodu w UE

11,5 roku

ile % to samochody dieslowe

48%

zautomatyzowany transport, wykorzystanie AI, dronów

inteligentny transport

bezemisyjne pojazdy, opłaty za emisję CO2

zrównoważony transport

modernizacja flot, wzmocnienie jednolitego rynku, transport dla wszystkich

odporny transport

transport towarów lub pasażerów wewnątrz jednego państwa członkowskiego przez przewoźnika z innego kraju UE

PRZEWOZY KABOTAŻOWE

transport, w którym ładunek przemieszczany jest z wykorzystaniem więcej niż jednego rodzaju transportu

TRANSPORT INTERMODALNY

wykorzystuje więcej niż jeden środek transportu, ale nie musi się odbywać z wykorzystaniem jednej jednostki, towar może być przeładowywany

TRANSPORT MULTIMODALNY

zjawisko uprzywilejowanego awansu mężczyzn w zawodach zdominowanych przez kobiety

szklane ruchome schody

ograniczenia w dostępie do określonych rodzajów zadań lub sektorów, które mogą prowadzić do segregacji poziomej na rynku pracy

szklane ściany

pozorne działania na rzecz równości, np. zatrudnianie jednej kobiety w zarządzie

tokenizm

różnica średniego wynagrodzenia brutto między kobietami a mężczyznami

luka płacowa

zjawisko utrzymywania się kobiet na niskich, słabo płatnych stanowiskach, bez możliwości awansu

lepka podłoga

metafora opisująca niewidzialną barierę, która utrudnia kobietom, a także osobom z różnych mniejszości, mimo posiadanych kwalifikacji i umiejętności

szklany sufit

jest siecią głównych połączeń transportowych w ramach Unii Europejskiej, obejmującą szlaki drogowe, kolejowe, lotnicze, morskie oraz rzeczne, a także platformy multimodalne

TENT - Transeuropejska sieć transportowa

droga szybkiego ruchu PL-LT-LV-ES

Via Baltica

mechanizm rynkowy, w którym przedsiębiorstwa i organizacje mogą kupować i sprzedawać uprawnienia do emisji gazów

ETS Europejski System Handlu Emisjami

instrument polit. klimat., który wprowadza opłatę na importowanie towarów o wysokim śladzie węglowym

CBAM mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2

model gosp., w którym produkty, materiały i zasoby są utrzymywane w obiegu tak długo jak to możliwe, a odpady i zanieczyszczenia są zminimalizowane

gospodarka o obiegu zamkniętym