renesans

Niccolo Machiavelli

prawnik, filozof florencki, oskarżony o spisek i wygnany. wnioskowanie przez doświadczenie, odwieczna harmonia, zachowanie człowieka (fortuna, virtu), człowiek skłonny do złego, cykliczny rozwój państw, silne państwo narodowe, absolutyzm, amoralna polit.

Jean Bodin

francuski prawnik, twórca teorii suwerenności władzy państwowej. "Sześć ksiąg o Rzeczypospolitej" (krytyka monarchomachów, absolutyzm), doświadczenie w badaniu, państwo-sprawiedliwe, niepodzielna suwerenność, prawo-rozkaz suwerena, nietykalność własności

François Hotman

profesor prawa, twórca projektu francuskiego prawa cywilnego, pierwsza postać wśród monarchomachów, gloryfikacja czasów Franków, krytyka arystokracji francuskiej, restauracja potęgi Stanów Generalnych (przywrócenie pomyślności społeczeństwu)

Teodor Beza, Jean Boucher, Stephan de la Boetie

przedstawiciele monarchomachów, bardziej radykalni od Hotmana, idea suwerenności ludu, król władza delegowana, zły król traci głowe (tryanobójcy), ocena stopnia złamania umowy zależy od ludu, antyidywidualizm, prawo do oporu przeciw władcy- arystokrata

Marcin Luter

niemiecki twórca reformacji, 95 tez przeciw sprzedaży odpustów; upadek natury ludzkiej, zblizenie do Boga przez wiarę, powrót do pierwotnego chrześcijaństwa, tylko chrzest i komunia, głos Boga w pismie świętym, autorytet Lutra, all wolni i równi,

Marcin Luter

państwo może powstrzymać ludzi od dalszego upadku, państwo surowe na trudne czasy (absolutyzm), państwo ma wzbudzać strach, totalne posłuszeństwo nawet wobec tyrana, luteranizm utrudnił zjednoczenie kraju

Jan Kalwin

prawnik, teolog,"Urządzenie wiary chrześcijańskiej", człowiek z natury jest zły, człowiek podporządkowany jest Bogu-suwerewnowi, absolutyzm władcy-absolutyzm Boga, opór przeciw władcy świętokradztwo*, niechęć monarchicznej strukturze, republika aryst.

Thomas More

angielski myśliciel, "Utopia" monarcha-tyran, zło-istnienie prywatnej własności, krytyka rozwoju przemysłu, dobrobyt z produkcji rolnej i rzemieślniczej, podziw dla Platona (egalitaryzm), Utopia bez własności indyw. równość harmonia tolerancja,

Jan Ostroróg

wybitny humanista, "Memoriał o poprawie Rzeczypospolitej", program wzmocnienia władzy króla, sojusz silnego króla ze szlachtą średnią (osłabienia magnaterii), król-twórca prawa, współpraca sejmu z monarchą, przeciw zależności Polski od papiestwa

Filip Kallimach

włoski sekretarz królewski, silny król, zniesienie przywilejów szlacheckich i kościelnych, rozbudowa skarbu królewskiego, silny rząd z królem, usunięcie biskupów z senatu, skarbce miast- wsparcie dla króla

Andrzej Frycz Modrzewski

najwybitniejsza postać polskiego odrodzenia, "O poprawie Rzeczypospolitej", współpracował z ruchem egzekucyjnym, demokratyzacja ustroju państwa, reformy Kościoła polskiego, bronił chłopa (np. prawna), obrona mieszczan, wzmocnienie władzy króla (sternik)

Andrzej Frycz Modrzewski

"O wojnie" potępienie wojny jako zbrodnia przeciwko ludzkości i opowiadał się za urzeczywistnieniem zasady pokojowej współpracy państw

Krzysztof Warszewicki

program wzmocnienia władzy królewskiej, "O najlepszym ustroju wolności", potępienie sejmowładztwa, przywrócenie świetności miastom, rządy silnego dziedzicznego monarchy który ma wsparcie w senatorach i dostojnikach kościelnych)

Piotr Skarga

ksiądz, współpracownik Zygmunta III, "Kazania sejmowe", potępiał wolności szlachty źródło anarchii i przyczynę niepowodzeń, centralizm i absolutyzm, zniesienie izby poselskiej, król władza razem z senatem, nietolerancja religijna i potępienie reformacji

Stanisław Orzechowski

pisarz schyłku Odrodzenia, pisał turycki teksty nawołujące do walki z Turcją w obronie Europy, nie-szlachta to słudzy pańtwa, władzę ma szlachta, król stróżem przywilejów, zwierzchnikiem prymas i papież, przewodnia rola kleru, walka z różnowiercami