Układ adrenergiczny 3: Sympatykolityki

leki o działaniu adrenolitycznym dzielimy na

te o działaniu pośrednim - sympatykolityki oraz te o działaniu bezpośrednim: alfa-adrenolityki oraz beta-adrenolityki

jaki jest mechanizm (3) i ogólne zastosowanie sympatykolityków

inhibicja: 1) syntezy NA, 2) magazynowania NA, 3) uwalniania NA, 4) obniżenie ośrodkowego napięcia współczulnego. Najczęściej stosowane są w NT

Jakie leki hamują syntezę NA (2)

metyrozyna, karbidopa

Metyrozyna - mechanizm działania

inhibicja hydroksylazy tyrozyny => zmniejszenie produkcji DA, NA, A

Metyrozyna - zastosowanie kliniczne

feochromocytoma i jego objawy (NT, tachykardia, zaburzenia rytmu serca)

Karbidopa - mechanizm działania

blokuje obwodową dekarboksylazę dopa => zmniejsza produkcję DA, bez wpływu na NA + jak metyldopa (aktywacja ośrodkowa alfa2)

Karbidopa a bariera krew-mózg

karbidopa nie przechodzi przez barierę krew-mózg

Karbidopa - zastosowanie kliniczne

zmniejsza działania niepożądane wynikające z obwodowego tworzenia DA u pacjentów leczonych L-DOPA, standardowo w każdym preparacie lewodopy

Jaki lek hamuje magazynowanie NA

rezerpina

Rezerpina - mechanizm działania

zaburza magazynowanie i transport dopęcherzykowy NA (i innych) => nadmiar NA zostaje poza pęcherzykiem => rozkładany przez MAO/dostaje się do szczeliny synaptycznej => deficyt amin w pęcherzykach => zmniejszenie przewodnictwa

Rezerpina - efekt na organizm

zmniejszenie oporu obwodowego, rzutu minutowego oraz BP

Rezerpina - zastosowanie kliniczne

bardzo rzadko, małe dawki, z diuretykiem, w leczeniu NT

Rezerpina a przewodnictwo dopaminowe

rezerpina upośledza przekaźnictwo DA, ale ten efekt jest opóźniony nawet o 2 tyg. w porównaniu z efektem na NA

Rezerpina a odpowiedź receptorów

po długim stosowaniu rezerpiny dochodzi do up-regulation rec. postsynaptycznych, więc odstawianie = powoli

Rezerpina - działania niepożądane

wywołuje lub zaostrza depresję, obniża próg drgawkowy, objawy parkinsonizmu, podnosi ryzyko wystąpienia choroby wrzodowej, może spowodować skurcz oskrzeli obrzęki – zatrzymanie płynów

Jaki lek hamuje uwalnianie NA

guanetydyna

Guanetydyna - mechanizm działania

Hamuje uwalnianie (i po części magazynowanie) Na z neuronów współczulnych, zmniejsza globalnie napięcie układu współczulnego

Guanetydyna a bariera krew-mózg

guanetydyna nie przechodzi przez barierę krew-mózg

Guanetydyna - działania niepożądane

zmniejszenie BP, HR, CO oraz hipotonia ortostatyczna. Zwiększenie motoryki GIS => biegunka. Obrzęk śluzówki nosa, zaburzenia ejakulacji

Guanetydyna - zastosowanie kliniczne

bardzo rzadko (przez DzNp) NT

Jaki sympatykolityk działa przez obniżenie ośrodkowego napięcia współczulnego

metyldopa

Aktywny metabolit metyldopy to...

alfa-metylnoradrenalina

Agonistą jakich receptorów jest metyldopa

głównie alfa2, słabo beta i alfa1

Metyldopa - mechanizm działania

aktywacja alfa2 w podwzgórzu i rdzeniu => zmniejszenie napięcia współczulnego => spada opór obwodowy, HR, CO, BP. Ekstra: hamuje dekarboksylazę DOPA => zwolnienie synt. NA

Metyldopa - zastosowanie kliniczne (2)

leczenie NT (+ duiretyk), leczenie NT u kobiet w ciąży

metyldopa - działania niepożądane (5)

spadek aktywności monoaminergicznej => senność, depresja, zespół parkinsonowski. ryzyko uszkodzenia wątroby i szpiku. hiperprolaktynemia

Leki działające na receptor inozytolowy (3)

Klonidyna, Rilmenidyna, Moksonidyna

Klonidyna - receptory

agonista alfa2 (słabo alfa1). duże znaczenie ma działanie na rec I1 w brzuszno-bocznej cz. rdzenia przedłużonego

Klonidyna - mechanizm działania (10)

spadek akt. współczulniej, sp. produkcji cieczy wodnistej, sp. amin katecholowych we krwi, spadek aktywności RAA, skurcz [nn.?] w opuszkach palców. Przesterowanie układu baroreceptorów - nie ma podciśnienia ortostatycznego. P-lękowo, p-bólowo, wzrost łaknienia. Nagle odstawienie => jak guz chromochłonny!!!

Klonidyna - wskazania (5)

nadciśnienie, migreny, zależność opioidowa, alkoholowa, jaskra

klonidyna - działania niepożądane (8)

senność, zaburzenia snu, bóle głowy, zaburzenia libido, suchość w jamie ustnej, zaparcia, nudności, rzadko ortostatyczne spadki ciśnienia

Rilmenidyna, moksonidyna

ośrodkowi agoniści I1, kiedyś polecane młodym, teraz chyba mają udowodnione zwiększenie śmiertelnośći, więc je daruję. [przyp. kor.]

Ośrodkowi agoniści alfa2 (3)

guanfacyna, guanabenz, guanoksabenz

Guanfacyna

mech. podobny do klonidyny, słabiej uspokajająco t1/2=17-21h

Wymień pochodne sporyszu (5)

Dihydroergotamina, Dihydroergokrystyna, Dihydroergokryptyna, Dihydroergokornina, Nicergolina

Ergotamina - receptor

alfa adrenolityk, niewybiórczy

Ergotamina - mechanizm działania

powoduje zwiększenie czynności skurczowej macicy, powoduje skurcz obwodowych naczyń krwionośnych, zmniejsza amplitudę tętna szczególnie w tt. mózgowych

Ergotamina - wskazania

migrena, w celu przyspieszenia obkurczania macicy, po łyżeczkowaniu macicy

Dihydroergotamina - receptory

alfa1-adrenolityk, agonista obwodowych rec. 5-HT

Dihydroergotamina - drogi podania

i.m. p.o.

Dihydroergotamina - wskazania

migrena, naczynioruchowe bóle głowy

Dihydroergotamina - działania niepożądane

nudności, wymioty, zaburzenia krążenia obwodowego, bóle w klp., bóle brzucha, zaburzenia świadomości

Wymień nieselektywne blokery alfa

fentolamina (alfa1 i alfa2), fenoksybenzamina (alfa1, rec. ACh, H i 5-HT)

Fentolamina - zastosowania (2)

Głównie w diagnostyce i leczeniu guza chromochłonnego (po podaniu leku dochodzi do spadku ciśnienia skurczowego o około 60 mmHg natomiast rozkurczowego o 25 mmHg), W ostrym zespole wieńcowym wywołanym przedawkowaniem kokainy

Fentolamina - inne działania (3)

powoduje uwolnienie histaminy i uwolnienie kwasu żołądkowego może powodować skurcze mięśni gładkich jelit Powoduje hipotonię ortostatyczną, tachykardię, bóle brzucha i biegunkę

Fenoksybenzamina - zastosowania

Blokuje skurcz naczyń wywołany katecholaminami, Używana w diagnostyce i leczeniu a także w przygotowaniu do operacji guza chromochłonnego nadnerczy (zmniejsza RR jak również obniża objętość krwi krążącej, bywa stosowana w ciężkich postaciach nadciśnienia

Fenoksybenzamina - na co uważać?

szczególnie łatwo wywołuje zapaść ortostatyczną;