Układ adrenergiczny 2: Sympatykomimetyki

grupy symatykomimetyków (3)

1. Działające bezpośrednio - pobudzające receptor (NA, A). 2. Działające pośrednio - powodujące wyrzut NA (amfetamina). 3. O działaniu mieszanym (efedryna)

Opisz farmakologiczne działanie NA

działa gł. na alfa rec. Zastosowanie: podtrzymanie BP we wstrząsie, dodatek do znieczulenia miejscowego. Nie podaje się w zatrzymaniu krążenia!

Jak podawać NA

w formie roztworu w glukozie/soli fizjo., tylko iv w pompie infuzyjnej, wynaczynienie => martwica tkanek. Nie działa p.o.

Opisz farmakologiczne działanie A

nieselektywnie, najsilniej na rec. beta. Stosowana we wstrząsie, anafilaksji, reanimacj, skurczu oskrzeli

Jak podawać A

s. c, i.m., i.v., dotchawiczo

Dawkowanie A

Anafilaksja, astma: 0,1 – 0,5 mg podskórnie lub domięśniowo (tzn. 0,1 – 0,5 ml roztworu 1: 1000) – w razie potrzeby powtórzyć po 5 minutach. W anafilaksji zagrażającej życiu: 0,1-0,25 mg iv (roztwór 1:10000 lub 1 -2,5 ml roztworu 1:1000 dopełnić 0,9% NaCl do 10 ml i podawać przez 5 min) Zatrzymanie krążenia: 1 mg iv – 10 ml roztworu 1: 10000 powtórzyć w razie potrzeby - w trakcie reanimacji dopuszcza się podania aż do 15 mg

Farmakologiczne zastosowania dopaminy

wstrząs, niewydolność serca, obrzęk płuc

Dawkowanie DA

przy dawce 0,5-2,0 ug/kg/min pobudza rec D1. 2,0-8,0(10) - beta1 >10,0ug/kg/min - alfa1

Agoniści alfa1 (7)

metoksamina, fenylefryna, metaraminol, nafazolina, ksylometazolina, oksymetazolina, midodrin

Agoniści alfa2 (3)

klonidyna, alfa-metylodopa, guanfacyna

Zastosowanie alfa1-agonistów (3)

1. Podwyższenie BP przez skurcz nn. obwodowych (metoksamina, fenylefryna). 2. Hipotonia ortostatyczna (midodrin = analog metoksaminy) 3. Obkurczenie: śluzówki nosa, dróg oddechowych, spojówek (oksymetazolina, ksylometazolina, nafazolina)

Agonista beta1

dobutamina

Agoniści beta2 (4)

Salbutamol, Salmeterol, Fenoterol, Terbutalina

Zastosowanie beta-agonistów (3)

Astma oskrzelowa, POCHP, rozszerzenie nn. krwionośnych, działanie tokolityczne (hamowanie porodu)

Jak działają sympatykomimetyki działające pośrednio - amfetamina, metamfetamina (4)

Stymulant OUN, uzależnia Powoduje wyrzut amin katecholowych oraz zahamowanie wychwytu zwrotnego (w niższych dawkach pobudzenie uwalniania i zahamowanie wychwytu zwrotnego DA w wyższych NA) Pobudzenie, wzmożenie koncentracji Wzrost agresywności

Zastosowanie sympatykomimetyków działających pośrednio - amfetamina, metamfetamina

ADHD, narkolepsja

Toksyczność sympatykomimetyków działających pośrednio - amfetamina, metamfetamina

na układ naczyniowy, drżenia, bezsenność, omamy

Działanie sympatykomimetyków działających pośrednio - efedryna (4)

Powoduje uwalnianie NA oraz blokuje wychwyt zwrotny Działa bezpośrednio stymulując receptory alfa i beta Przechodzi do OUN może działać euforyzująco, powodować rozdrażnienie i bezsenność Zastosowanie w syropach i w schorzeniach dróg oddechowych

Działanie pseudoefedryny

jedynie uwalnia niespecyficznie NA => leki na przeziębienie;