soru |
cevap |
- Znać ustawę to nie znaczy trzymać się ich słów, lecz rozumieć ich sens i znaczenie. Czyli, przede wszystkim prawnik powinien doszukiwać się sensu przepisu, a nie trzymać się stricte jego brzmienia/znaczenia. öğrenmeye başla
|
|
Seire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem.
|
|
|
- Ustawę uchyla się ustawą. Czyli, odpowiedni, kompetentny organ może zmienić/uchylić ustawę poprzez wydanie/uchwalenie innej ustawy. Ten może uchylić ustawę kto może ją uchwalić. öğrenmeye başla
|
|
Lex lege tollitur.
|
|
|
ustawa nie działa wstecz. öğrenmeye başla
|
|
LEX RETRO NON AGIT
|
|
|
ustawa powinna być zwięzła. öğrenmeye başla
|
|
LEGEM BREVEM ESSE OPORTET
|
|
|
nieznajomość prawa szkodzi öğrenmeye başla
|
|
IGNORANTIA IURIS NOCET
|
|
|
jeden świadek, żaden świadek öğrenmeye başla
|
|
TESTIS UNUS TESTIS NULLUS
|
|
|
bez ustalenia ceny nie ma sprzedaży OBJ: Elementem przedmiotu sprzedaży istotnym jest ustalenie pomiędzy stronami konsensusu, co do ceny danego towaru. Bez tego nie dojdzie do skutku umowa. Kontrakt sprzedaży-kupna= kontrakt konsensualny- dochodzi do skutku, gdy jest porozumienie obydwu stron. öğrenmeye başla
|
|
SINE PRETIO NULLA VENDITIO EST
|
|
|
zobowiązania dzielą się z mocy prawa. OBJ: w zależności od ilości stron danego stosunku prawnego, tyle węzłów obligacyjnych powstaje między stronami. Dług i zobowiązanie ciążą na kilku osobach öğrenmeye başla
|
|
NOMINA IPSO IURA DIVISA
|
|
|
zalecenie jeśli nie jest bezpłatne, jest nieważne. OBJ: Wszelkie umowy zlecenia były nieodpłatne, a wykonanie tych czynności odpłatnie, dawało podstawę do uznania tych czynności za nieważne. öğrenmeye başla
|
|
MANDATUM NISI GRATUITUM NULLUM EST
|
|
|
podstawa zastawu jest niepodzielna OBJ: Na zabezpieczenie spłaty pożyczki, ustanawia się zastaw. Przedmiot zastawu z pkt. widzenia prawa jest niepodzielny. öğrenmeye başla
|
|
INDIVISA EST PIGNORIS CAUSA
|
|
|
warunek niemożliwy do spełnienia uważa się za niedodany. OBJ: Nawet, jeżeli dany warunek jest niemożliwy do spełnienia lub niedozwolony, nawet po jego podpisaniu, staje się nieważny i nie pociąga nikogo do odpowiedzialności. öğrenmeye başla
|
|
IMPOSSIBILIS CONDICIO PRO NON SCRIPTO HABETUR
|
|
|
podstęp jest karany w każdym przypadku OBJ: działania podstępne, które prowadzą do własnych korzyści, będą karane i ta osoba będzie musiała naprawić szkodę. öğrenmeye başla
|
|
DOLUS COMNIMODO PONIATUR
|
|
|
potrącenie jest wzajemnym zaliczeniem długu i wierzytelności. öğrenmeye başla
|
|
COMPENSATIO EST DEBIT ET CREDITI ENTER SE CONTRIBUTIS
|
|
|
działający pod wpływem błędu nie ma woli. OBJ: Osoba, która złożyła pewne oświadczenie, pod wpływem błędu< dolus- groźby, metus- podstęp> to nie ma woli. Oświadczenie woli, składane przez osobę, musi być świadome i swobodne öğrenmeye başla
|
|
ERRANTIS VOLUNTAS NULLA EST
|
|
|
rzecz osądzoną przyjmuje się za prawdę. öğrenmeye başla
|
|
RES IUDICATA PRO VETITATE ACCIPITUR
|
|
|
wielkie niedbalstwo jest winą, wielka wina jest oszustwem. OBJ: Każdy, kto jest zobowiązany do wykonania jakiegoś zobowiązania powinien je wykonać z należytą starannością. W przypadku nie wykonania danego zadania w sposób należyty. Osoba, która wówczas się zobowiązała poniesie odpowiedzialność i karę. öğrenmeye başla
|
|
MAGNA NEGLEGENTIA CULPA EST, MAGNA CULPA DOLUST EST
|
|
|
ustawa wyższej rangi uchyla ustawę niższej. öğrenmeye başla
|
|
LEX SUPERIOR DEROGAT LEGI INFERIORI
|
|
|
ustawa szczególna uchyla ogólną. öğrenmeye başla
|
|
LEX SPECIALIS DEROGAT LEGI GENERALI
|
|
|
prawo publiczne nie może być zmieniane umowami osób prywatnych. OBJ: Prawo publiczne ma na względzie interes ogółu a nie jednostki. Jedynie prawo prywatne, może być zmieniane na podstawie umowy między stronami öğrenmeye başla
|
|
IUS PUBLCUM PRIVATORUM PACTIS MUTARI NON POTEST
|
|
|
prawo jest sztuką, stosowania tego, co słuszne i dobre. öğrenmeye başla
|
|
IUS EST ARS BONI ET AEQUI
|
|
|
w równym położeniu, za lepszego, należy uznać posiadacza. OBJ: przyznaje się większe uprawnienie w sporze, osobie, która jest posiadaczem i ma w swoich rękach faktyczne władztwo nad rzeczą. öğrenmeye başla
|
|
IN PARI CAUSA MELIOR EST CONDITIO POSSIDENTIS
|
|
|
pożytek jest należny temu, czyje jest ryzyko/korzyść musi przypadać temu, kto ponosi ryzyko. öğrenmeye başla
|
|
COMMODUM EIUS ESSE DEBET, CUIUS EST PERICULUM
|
|
|
Dobro publiczne powinno być najwyższym prawem. öğrenmeye başla
|
|
Salus rei publicae suprema lex esto.
|
|
|
Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. öğrenmeye başla
|
|
Hereditas viventis non datur
|
|
|
- Nikt nie ponosi kary za myślenie. Czyli, sam zamiar nie uzasadnia do pociągnięcia kogoś do odpowiedzialności. öğrenmeye başla
|
|
Cogitationis poenam nemo patitur
|
|
|
Ustawa nie rozróżnia. Czyli, wszyscy podlegają równie ustawie. öğrenmeye başla
|
|
Lex non distinquit.
|
|
|
- Rzecz oznaczająca indywidualnie ginie na ryzyko właściciela(wierzyciela) öğrenmeye başla
|
|
Species perit ei cui debetur.
|
|
|
- Przyrost przypada temu co główne. Czyli, własność rzeczy głównej rozciąga się na rzecz boczną. öğrenmeye başla
|
|
Accessio cedit principali
|
|
|
- Kto lepszy w czasie ten, lepszy w prawie. Czyli, hipoteka otwierała przed dłużnikiem możliwość obciążenia kilkoma zastawami jednej rzeczy. Zasada obowiązująca przy zastawie umownym czyli potecznym öğrenmeye başla
|
|
Prior tempore potior iure.
|
|
|
- Kto raz stał się dziedzicem jest nim na zawsze. öğrenmeye başla
|
|
Semel heres semper heres.
|
|
|
- Nie można mieć służebności na rzeczy własnej. Czyli, w przypadku takiej doszłoby do konfuzji czyli zlanie się dwóch praw w ręku jednej osoby na wskutek czego to prawo służebności wygasa. Jest to jedna z czterech zasad rządzących służebnościami. öğrenmeye başla
|
|
Nulli res sua servit.
|
|
|
- Służebność należy wykonywać oględnie, czyli najmniej uciążliwy dla właściciela nieruchomości obciążonej tym prawem, przy maksymalnym poszanowaniu jego praw. (por. 286-287 k.c) öğrenmeye başla
|
|
Servitutibus civiliter utendum est.
|
|
|
- Nie ma przestępstwa bez ustawy. Czyli, tylko przepisy prawa będą określać granicę i zasady odpowiedzialności za popełnianie przestępstwa. Żaden człowiek sam nie może z własnej inicjatywy wymierzyć kary drugiemu człowiekowi za określony czyn/przestępstwo. öğrenmeye başla
|
|
Nullum crimen sine lege.
|
|
|
Zwłoka pociąga za sobą ryzyko. Czyli, o zwłoce mówimy wówczas kiedy dłużnik nie wypłaca się ze zobowiązania bądź wierzyciel kiedy odmawia przyjęcia długu. öğrenmeye başla
|
|
Mora trahit periculum.
|
|
|
- Nikt nie jest odpowiednim sędziom we własnej sprawie. Czyli, nikt nie powinien być sędziom w swojej sprawie. öğrenmeye başla
|
|
Nemo iudex idoneus in propria causa.
|
|
|
- Nikt nie może sam wewnętrznym aktem woli zmienić podstawy posiadania. Czyli, do zmiany faktu posiadania potrzebna jest albo umowa albo porozumienie pomiędzy stronami. Ponieważ nie można samemu zdecydować o zmianie podstawy posiadania. Zasada ta zamykała dzierżycielom możliwość przejścia do stanu posiadania. öğrenmeye başla
|
|
Nemo sibi ipse causam possessionis mutare potate.
|
|
|
Uważa się, że gatunek nie ginie. Czyli, świadczenie dłużnika, przedmiotem określonym gatunkowo. öğrenmeye başla
|
|
Genus perire non censetur.
|
|
|
- Siłę wolno odpierać siłą. (Kiedy stosujemy ją do obrony koniecznej) Czyli, siła przed którą się bronimy musi być bezprawna, pośrednia, poważna. öğrenmeye başla
|
|
Vim vi repellere licet
|
|
|
- Lepiej pozostawić zawinione przez sprawcę przestępstwo bez kary, niż skazać niewinnego. Czyli, jeżeli istnieją jakiekolwiek wątpliwości co do winy oskarżonego lepiej uniewinnić lub wydać mniejszy wymiar kary, niż skazać niewinnego. öğrenmeye başla
|
|
Satius esse impunitum relinqui facinus nocentis quam innocentem damnari.
|
|
|
- Kara ustanawiana jest w celu poprawienia ludzi. Czyli, kara miała zapobiegać kolejnym przestępstwom. öğrenmeye başla
|
|
Poena constiturim in emendationem hominium
|
|
|
- W razie wątpliwości należy orzec na korzyść oskarżónego. Czyli, nie można karać na niekorzyść. öğrenmeye başla
|
|
In dubio pro reo
|
|
|
- Kara za przestępstwo popełniona przez zmarłego nie może obowiązywać jego dziedzica. Czyli, dziedzic który przystępuje do spadku wchodzi w ogól praw i obowiązków zmarłego. Nie przechodziły jednak na dziedziców uprawnienia o charakterze osobistych, ale służebność osobista nie przechodziła. öğrenmeye başla
|
|
Poena ex delicto defuncti heres tenen non debet.
|
|
|
- Zobowiązanie do świadczenie rzeczy niemożliwych jest nieważne. Zobowiązanie wywołuje skutki prawne jeżeli świadczenie jest możliwe do spełnienia w chwili jego panowania. Ta paremia jest jedną z cech charakterystycznych świadczenia öğrenmeye başla
|
|
Impossibilium nulla obligatio est.
|
|
|
- Nikt nie może rozporządzając częściowo w testamencie, częściowo na mocy ustawy. Czyli, pierwszeństwo miała zawsze dziedziczenie testamentowe. Jeżeli spadkobierca nie pozostawił testamentu bądź testament był nieważny, dziedziczenie było ustawowe, na mocy prawa. Według 12 tablic, edyktu pretorskiego, kodeksu Justyniana. Te dwa rodzaje sukcesji wzajemnie się wykluczały. W Polskim prawie spadkowym to już NIE OBOWIĄZUJE. öğrenmeye başla
|
|
Nemo pro parte testatus pro parte intestatus decedere potest.
|
|
|
- Nikt nie może swojemu dziedzicowi pozostawić więcej korzyści, niż sam miał. öğrenmeye başla
|
|
Nemo plus commodi heredi sui reliquit quam ipse habet.
|
|
|
- Nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw niż sam posiada. Czyli, jeżeli ktoś jest tylko posiadaczem rzeczy nie mając tytułu prawnego nie może tym prawem rozporządzać. Ta zasada odnosi się do pochodnego nabycia własności. Każdy może przenieść na drugą osobę tyle praw ile sam posiada, natomiast nie można przenosić na druga osobę tytułów rzeczy, jeżeli sami nie jesteśmy jej właściecielami. öğrenmeye başla
|
|
27. Nemo plus iuris ad alium transferre potest allam ipse habet.
|
|
|
- Śmierć rozwiązuję wszystkie prawa. Czyli, śmierć powoduje koniec roszczeń co do braku wywiązania się ze spraw OSOBISTYCH öğrenmeye başla
|
|
Mors omnia tura solvit.
|
|
|
- Wola testatora może być zmieniona, aż do śmierci. Czyli, testament jako przejaw woli testatora, jest skuteczny dopiero po śmierci, aż do śmierci może być zmieniony bo testator zawsze może ją zmienić, aż do śmierci. öğrenmeye başla
|
|
Ambulatoria est oluntas testatoris usque ad mortem.
|
|
|
- Złego zamiaru nie domniemywa się. W razie wątpliwości przyjmuje się istnienie dobrej woli. öğrenmeye başla
|
|
Dolus non praesumitur.
|
|
|
Termin wzywa za człowieka. Czyli, zaraz po wezwaniu do zapłaty, kiedy termin jest NIEKOREŚLONY. Lub dnia każdego miesiąca, gdy jest to NAPISANE w UMOWIE. öğrenmeye başla
|
|
Dies interpellat pro homine.
|
|
|
- Ten kto się przyznał, uważany jest za winnego. Czyli, przyznając się do winy → można przypisać mu winę. öğrenmeye başla
|
|
Confessus pro iudicato est.
|
|
|
- Nie można procesować się dwa razy w tej samej sprawie. (Między tymi samymi podmiotami. Chyba, że pojawią się nowe okoliczności, które mają wielki wpływ na daną sprawę, a nie były one wcześniej znane sądowi). öğrenmeye başla
|
|
Bis de eadem re agere non licet.
|
|
|
- Czynność pozorna jest nieważna. Czyli, nie ma znaczenia prawnego, nie wywołuje określonych skutków prawnych, oświadczenie woli, które zostało wyrażone na żarty/ nie na poważnie. öğrenmeye başla
|
|
Actus simulatus nullius est momenti.
|
|
|
- Powód idzie za sądem pozwanego. Czyli, występując z roszczeniem (np. o zapłatę) powód zakłada sprawę w sądzie, gdzie mieszka pozwany. öğrenmeye başla
|
|
Actor sequitur forum rei.
|
|
|
Małżeństwo tworzy nie faktyczne pożycie, ale zgodne porozumienie stron. Czyli, wola i chęć dwóch stron do zawarcia małżeństwa. öğrenmeye başla
|
|
Nuptias non concubitus, sed consensus facit.
|
|
|
- Dziecko poczęte uważa się już za narodzone, ilekroć chodzi o jego korzyść. Czyli, przyjmuje się fikcje, że dziecko już jest żywe. Skutki urodzenia się żywego dziecka są przeciągane wstecz od chwili poczęcia. - Gdy chodzi z reguły o majek. öğrenmeye başla
|
|
Naseiturus pro iam nato habetrum, quotien de commodis cius agitur.
|
|
|
- Matka jest zawsze pewna, ojcem jest ten na którego wskazuje małżeństwo. Czyli, do 300 dni od zakończenia małżeństwa jest ojcem. öğrenmeye başla
|
|
Mater semper certa est, pater est quem nuptiae demonstrant.
|
|
|
- Adopcja naśladuje naturę. Czyli, stosunki między adoptującym, a adoptowanym powinny być takie jak między matką, a dzieckiem. öğrenmeye başla
|
|
Adoptio naturam imitatur.
|
|
|
- Nikt nie może polepszyć swojej sytuacji w wyniku własnego czynu bezprawnego. Prawo nie ochrania sytuacji, które są wytworzone bezprawiem. öğrenmeye başla
|
|
Nemo ex suo delicto meliorem suam conditionem facere potest.
|
|
|
- Ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym kto zaprzecza.Np. Twierdzę, że jestem właścicielem, to muszę pokazać odpowiedni dowód. (art. 6 kodeksu cywilnego) öğrenmeye başla
|
|
Ei incumbit probatio qui dicit non qui negat.
|
|
|
- Należy wysłuchać także strony przeciwnej. Czyli, sentencja ta nawiązuje do procesu cywilnego rzymskiego. Wyczerpuje przesłanki równości stron. Przykład: dowód zapłaty. Musi być dane prawo do obrony, aby się bronić. öğrenmeye başla
|
|
Audiatur et altera pars.
|
|
|
To co oczywiste nie wymaga dowodów. Czyli, fakty powszechne znane nie wymagają dowodów. öğrenmeye başla
|
|
Manifestum non eget probatione.
|
|
|
Ustawy nie podlegają osądzeniu Czyli, sędzia powinien powstrzymać się od oceny ustaw. öğrenmeye başla
|
|
Non sunt iudicandae leges.
|
|
|
Chcącemu nie dzieje się krzywda. Czyli, ktoś zgadzając się na wyrządzenie mu szkody nie może dochodzić roszczeń. öğrenmeye başla
|
|
Volenti non fit iniuria.
|
|
|
- Nie powinniśmy źle posługiwać się naszymi prawami. Czyli, nie można w negatywnym sensie posługiwać się prawem. Nie powinniśmy uczynić z przysługującego nam prawa złego użytku który doprowadził by do nadużycia prawa.Np. Przejście przez grunt sąsiada do drogi publicznej. öğrenmeye başla
|
|
Male iure nostro uti non debemus.
|
|
|
Najwyższe prawo może stać się najwyższym bezprawiem. Czyli, omyłki w stosowaniu stricte prawa mogą doprowadzić do skrzywdzenia kogoś öğrenmeye başla
|
|
Summum ius, summa iniuria.
|
|
|
- Wszelka definicja w prawie cywilnym jest niebezpieczna, bo rzadko zdarza się, żeby można było ją obalić/wywrócić öğrenmeye başla
|
|
Omnis definitio in iure civil periculosa est.
|
|
|
- Wszelkie prawa ustanawia się ze względu na ludzi. Czyli, przede wszystkim dla ludzi i ze względu na ludzi, którym to prawo powinno służyć. Prawo powinno być jasne, klarowne i powinno określać gwarancję, realizację dla obywateli/właścicieli. Przesłanka dla prawodawcy. öğrenmeye başla
|
|
Non omne, quod licet honestum est.
|
|
|
- Nie wszystko co jest dozwolone jest uczciwe. Czyli, to co uczciwe – z moralnością, etyką i dobrymi zasadami jest zgodne. Sentencja ta stanowi ważną wskazówkę interpretacyjną przy stosowaniu prawa, ale również przy ocenie czy dana ustawa/przepis jest zgodny z literą prawa. öğrenmeye başla
|
|
Hominum causa omne ius constitutm est.
|
|
|
- Ustawa nie obowiązuje, jeżeli nie zastała ogłoszona. Czyli, musi być podana do ogólnej możliwości zapoznania się z nią każdemu adresatowi. öğrenmeye başla
|
|
Lex non obligat nisi promulgata.
|
|
|