Verba latina 3 by K. Rzepkowski

édere

e do, edi, esum 3 – je.

edere

edo, ed idi, edi tum 3 – wydawać; urodzić; (pisma) rozpowszechniać; (rozkazy) wydawać; (wie ści) rozsiewać; (zabawy) urzą dzać; donieść, zdradzić.

egredior

egred ior, egressus sum 3 – wyjść, wyruszyć; (o okrę cie) wypłynąć.

ire

eo, i re, i i, i tum – iść, kroczyć; (o czasie) mijać. eo + supinum – wyraż a cel, np. cubitum eo – idę się położ yć. equis ire – jechać konno (pedibus ire – iść pieszo) subsidio alicui ire – i ść komuś z pomocą.

errare

erro 1 – błą dzić, tułać się; (in alqo) mylić się w czymś.

exercere

exerc eo, exercu i, exerci tum 2 – wprawiać w ruch; niepokoić, dręczyć, doś wiadczać; ć wiczyć, kształcić kogoś w czymś; wykonywać, prowadzi ć; zysk ciągnąć zarzą dzać; (uczucia) wywierać, okazywać. ferrum exercere – kuć ż elazo. medicinam exercere – uprawiać sztukę lekarską, być lekarzem. memoriam exercere – wiczyć pamięć. milites exercere – musztrować żołnierzy.

exigere

exi go, exe gi, exactum 3 – wypędzić, przepę dzi ć kogoś skądś; (pienią dze) ś cią gać (tributum); żą dać czegoś od kogoś, domagać się; bada ć, śledzić, dochodzić; naradzać się, zastanawia ć; wykonać, doprowadzić do skutku; (okres czasu) przebyć, przeż yć, ukończyć. alqm vit exigere – zabić kogoś. poenas ab alqo exigere – ukarać kogoś. uxorem exigere – odesła ć żonę, rozwieść się.

existimare

existi mo 1 – cenić; (+ acc. duplex) uważ ać za coś; (+ ACI) mniemać, są dzić, myś leć.

expedire

exped io 4 – uwolnić, wyzwolić kogo ś od czegoś; (trudno ści) pokonać; (interesy) załawtwić; (pociski) wyrzucać; (słowa) wykładać; przygotować coś; expedit alicui + inf. – jest korzystne dla kogoś, by... expedito loco – w łatwo dostępnym miejscu. se ad pugnam expedire – przygotować się do bitwy. se expedire – ujść, umknąć.

exper ior

exper ior, expertus sum 4 – (alqd) doś wiadczać, próbować; poznać coś.

facere

fac io, f eci, factum 3 – czynić, robić; (most) budowa ć; (obóz) rozbić; (pisma) układać; (pieniądze) zarabiać; (zbrodnię) popełnić; (bitwę) wydać; (przyjaźń, pokój) zawrzeć; (uczucia) wywoływać; cenić, szacować; uczynić, mianowa ć kogoś kimś; uż yczyć komuś czegoś; trzymać z kimś, trzymać czyjąś stronę; być przydatnym do czegoś; post ępować (bene, male); (+ ACI) przypuszczać; składać ofiarę. alqm certiorem facere – poinformować kogoś. contra leges facere – postępować wbrew

fallere

fallo, fefelli, falsum 3 – przywieść do upadku, oszukać; ujść czemuś. fidem fallere – złamać przysięgę. me fallit – myl ę się, nie wiem. vestigium fallere – zmyli ć trop, wymkn ąć się.

fastidire; (fastidare)

fastid io 4 – czuć do czegoś odrazę, brzydzić się; gardzić czymś.

fateor

fate or, fassus sum 2 – wyznać, przyzna ć; okazać.

fatigare

fat igo 1 – znuż yć, zmę czyć; nę kać, drę czyć; (pro śbami) męczyć, błagać.

favere

fav eo, fa vi, fautum 2 – sprzyjać komuś; przyklasnąć. linguis favere – zachować ciszę, milczeć.

ferire

feri o, -, - 4 – uderzać, bi ć; zarż nąć, zabić. foedus ferire – zawrzeć pokój.

ferre

f ero, fe rre, tu li, la tum – nieść; (zło) znosić, cierpie ć, wytrzymać; być niezadowolonym; (łup, nagrodę) zyska ć; porwa ć, uprowadzić; wrę czy ć, uiś cić, donieść, zawiadomić; (ustaw ę) wnosi ć, zgłaszać; wprawić w ruch, poruszać. ad astra alqm ferre – wynosić kogoś do gwiazd = wychwala ć. alicui opem (auxilium) ferre – nieść pomoc komuś. ferre et agere – zagrabi ć i uprowadzi ć. fertur (+ NCI) – wieść niesie, że ... ferunt (+ ACI) – mówią, opowiadaj ą, ż e... praemium ferre – o

festinare

festi no 1 – spieszyć się; (alqd) przyspieszać coś.

fidere

f ido, f isus sum 3 – (alicui) wierzy ć komuś.

figere

f igo, fixi, fixum 3 – przymocowywać, umocnić, zawiesić; (budynki) wznosić, wpoić komuś coć; trafić coś, ubić. decreta figere – obwie ści ć uchwały. legem figere – ogłosić ustawę.

fingere

fingo, finxi, fictum 3 – kształtowa ć, tworzyć; budować, rze źbić; obrabiać, kształcić; co s sobie przedstawiać, obmyś lać; wymyś lać, zmy ślać; fałszywie przedstawiać. ars fingendi – rzeź biarstwo. equum fingere – tresowa ć konia. hilaritatem fingere – udawać radość. se fingere ad alqd – zastosować się do czegoś.

finire

fini o 4 – ograniczać, zamyka ć, kończyć; umrzeć.

fieri

f io, fie ri, factus sum (niereg.)– powstać, stać się; wystę puje jako strona bierna czasownika ‘facio’: być zrobionym; być szacowanym; być po świę conym komuś. fit, ut + con. – zdarza się, że... fieri potest, ut + con. – możliwym jest, ż e... fieri non potest, quin + con. – konieczne jest, żeby... ut fit – jak to się zdarza, jak to jest w zwyczaju, jak zwykle. fiat! – niech bę dzie! bardzo dobrze!

firmare

f irmo 1 – umacniać, krzepić; (alqm) dodawa ć odwagi komu ś.

flagitare

flagi to 1 – domagać się usilnie, żądać czegoś od kogo ś.

flectere

flecto, flexi, flexum 3 – giąć, krzywić; nakłonić, zmię kczyć kogoś; zwróci się doką dś. animo flecti – by ć wzruszonym. flectere arcum – napiąć łuk. iter (cursus, viam) flectere – zmienić kierunek, skierować się inną drogą.

florere

flor eo, flor ui, - 2 – kwitn ąć; błyszczeć, lś nić się; być znacznym, potęż nym, wyróż niać się w czymś; być w kwitną cym stanie, być pełnym sił. aetas florens – kwitną cy wiek = młodość.

fluere

fl uo, fluxi, fluxum 3 – płynąć; (o czasie) upływać, przemijać; słabnąć, wą tle ć.

fodere

fod io, fo di, fossum 3 – kopać; kłuć. oculos (lumina) fodere – kłuć, rzucać się w oczy.

fari

for, fari, f atus sum – mówi ć. fando – ze słuchu, ze słyszenia.

fovere

fov eo, f ovi, f otum 2 – ogrzewa ć, trzymać ciepło; piel ęgnować.

frangere

frango, fre gi, fractum 3 – łamać; (o okrę cie) rozbić się. dolore, metu frangi – doznawać bólu, strachu. foedus, fidem frangere – złamać przymierze, obietnicę.

(fruere)

fru or, fructus sum 3 – (+ abl.) uż ywać czegoś, korzysta ć, cieszyć się z czego ś.

fugere

fug o, f ugi, fug itum 3 – uciekać; iść na wygnanie; uciekać przed kimś, przed czymś; odrzucać, gardzić czymś. me fugit + inf. – zapomniałem.

fugare

f ugo 1 – zmusić do ucieczki, wygnać, wyp ędzić.

fulgere

fulge o, fulsi, - 2 – błyska ć; błyszczeć, promienieć.

fundere

fundo, f udi, fu sum 3 – lać, wylewać; (kruszce) topić; (pociski) miota ć; (słowa) wydawać z siebie; (nieprzyjaciół) powalić, pokonać. hostium copias fundere – rozbić zastę py wroga. lacrimas fundere – płakać rzewnie. preces fundere – wylewać, wygłasza wiele próś b.

fungi

fungor, functus sum 3 – (+ abl.) odbywa ć, zarz ądzać, dokonać czegoś. fato fungi – dopełnić swego losu. diem (morte) fungi – umrzeć. munere fungi – wypełnić obowiązek.